Każdego roku z powodu zatrucia tlenkiem węgla, potocznie zwanego czadem, ginie kilkadziesiąt osób w całej Polsce. Bardzo często nie ma to związku z powstaniem pożaru, a wynika jedynie z niewłaściwej eksploatacji budynku i znajdujących się w nich urządzeń
i instalacji grzewczych.
PRZYPOMINAMY!
Przepisy zobowiązują do czyszczenia kominów!
Zgodnie z § 30 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 21 kwietnia 2006 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 80,poz. 563), w obiektach w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego,usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych:
• cztery razy w roku w domach opalanych paliwem stałym(np. węglem, drewnem),
• dwa razy w roku w domach opalanych paliwem ciekłym i gazowym,
• co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej od palenisk
zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych.
• co najmniej raz w roku usuwamy zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych.
Z kolei art. 62 ust. 1 pkt 1 c ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156,poz. 1118 z późn. zm.) zobowiązuje właścicieli i zarządców bloków mieszkalnych i domów
jednorodzinnych do okresowej kontroli, co najmniej raz w roku stanu technicznego instalacji
gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych).
RADZIMY!
Skąd się bierze czad i dlaczego jest tak niebezpieczny?
Tlenek węgla powstaje podczas procesu niepełnego spalania materiałów palnych, w tym paliw, które występuje przy niedostatku tlenu w otaczającej atmosferze.
Niebezpieczeństwo zaczadzenia wynika z faktu, że tlenek węgla:
• jest gazem niewyczuwalnym zmysłami człowieka (bezwonny, bezbarwny i pozbawiony smaku),
• blokuje dostęp tlenu do organizmu, poprzez zajmowanie jego miejsca w czerwonych ciałkach
krwi, powodując przy długotrwałym narażeniu (w większych dawkach) śmierć przez uduszenie.
Co jest główną przyczyną zaczadzeń?
Głównym źródłem zatruć w budynkach mieszkalnych jest niesprawność przewodów kominowych:
wentylacyjnych, spalinowych i dymowych.
Wadliwe działanie wspomnianych przewodów może wynikać z:
• ich nieszczelności,
• braku konserwacji, w tym czyszczenia,
• wad konstrukcyjnych,
• niedostosowania istniejącego systemu wentylacji do standardów szczelności stosowanych
okien i drzwi, w związku z wymianą starych okien i drzwi na nowe.
Powyższe może prowadzić do niedrożności przewodów, braku ciągu, a nawet do powstawania
zjawiska ciągu wstecznego, polegającego na tym, że dym zamiast wydostawać się przewodem
kominowym na zewnątrz, cofa się z powrotem do pomieszczenia.
Co zrobić, aby uniknąć zaczadzenia?
W celu uniknięcia zaczadzenia należy:
• przeprowadzać kontrole techniczne, w tym sprawdzanie szczelności przewodów kominowych,
ich systematyczne czyszczenie oraz sprawdzanie występowania dostatecznego ciągu
powietrza,
• użytkować sprawne techniczne urządzenia, w których odbywa się proces spalania, zgodnie z
instrukcją producenta,
• stosować urządzenia posiadające stosowne dopuszczenia w zakresie wprowadzenia do obrotu;
w sytuacjach wątpliwych należy żądać okazania wystawionej przez producenta lub importera
urządzenia tzw. deklaracji zgodności, tj. dokumentu zawierającego informacje o specyfikacji
technicznej oraz przeznaczeniu i zakresie stosowania danego urządzenia,
• nie zaklejać i nie zasłaniać w inny sposób kratek wentylacyjnych,
• w przypadku wymiany okien na nowe, sprawdzić poprawność działania wentylacji, ponieważ
nowe okna są najczęściej o wiele bardziej szczelne w stosunku do wcześniej stosowanych w
budynku i mogą pogarszać wentylację,
• systematycznie sprawdzać ciąg powietrza, np. poprzez przykładanie kartki papieru do otworu
bądź kratki wentylacyjnej; jeśli nic nie zakłóca wentylacji, kartka powinna przywrzeć do wyżej
wspomnianego otworu lub kratki,
• często wietrzyć pomieszczenie, w których odbywa się proces spalania (kuchnie, łazienki
wyposażone w termy gazowe), a najlepiej zapewnić, nawet niewielkie, rozszczelnienie okien,
• nie bagatelizować objawów duszności, bólów i zawrotów głowy, nudności, wymiotów,
oszołomienia, osłabienia, przyspieszenia czynności serca i oddychania, gdyż mogą być
sygnałem, że ulegamy zatruciu czadem; w takiej sytuacji należy natychmiast przewietrzyć
pomieszczenie, w którym się znajdujemy i zasięgnąć porady lekarskiej.
W trosce o własne bezpieczeństwo, warto rozważyć zamontowanie w domu czujek dymu
I gazu. Koszt zamontowania takich czujek jest niewspółmiernie niski do korzyści, jakie daje zastosowanie tego typu urządzeń (łącznie z uratowaniem najwyższej wartości, jaką jest nasze życie).
Jak pomóc przy zatruciu tlenkiem węgla?
W przypadku zatrucia tlenkiem węgla należy:
• zapewnić dopływ świeżego czystego powietrza; w skrajnych przypadkach wybijając szyby
w oknie,
• wynieść osobę poszkodowaną w bezpieczne miejsce, jeśli nie stanowi to zagrożenia dla
zdrowia osoby ratującej; w przypadku istnienia takiego zagrożenia pozostawić przeprowadzenie
akcji służbom ratowniczym,
• wezwać służby ratownicze (pogotowie ratunkowe, PSP),
• jak najszybciej podać tlen,
• jeżeli osoba poszkodowana nie oddycha, ma zatrzymaną akcję serca, należy natychmiast
zastosować sztuczne oddychanie np. metodą usta - usta oraz masaż serca,
• nie wolno wpadać w panikę, kiedy znajdziemy dziecko lub dorosłego z objawami zaburzenia
świadomości w kuchni, łazience lub garażu; należy jak najszybciej przystąpić do udzielania
pierwszej pomocy.
PAMIĘTAJMY!
Od stosowania się do powyższych rad może zależeć nasze zdrowie i życie oraz zdrowie i życie naszych bliskich. A wystarczy jedynie odrobina przezorności.
Opracowanie: Biuro Rozpoznawania Zagrożeń Komendy Głównej Państwowej Straży
Pożarnej
Tlenek węgla CO, potocznie zwany czadem.
W temperaturze pokojowej jest to bezbarwny i bezwonny gaz.
Ma silne własności toksyczne.
Gromadzi się głównie pod sufitem ponieważ ma nieco mniejszą gęstość od powierza.
Toksyczne działanie tlenku węgla wynika z jego większego od tlenu (250-300 razy) powinowactwa do hemoglobiny zawartej we krwi.
Tworzy on połączenie zwane karboksyhemoglobią, które jest trwalsze niż służąca do transportu tlenu z płuc do tkanek oksyhemoglobina (połączenie tlenu z hemoglobiną). Dochodzi więc do niedotlenienia tkanek, co w wielu przypadkach prowadzi do śmierci.
Tlenek węgla trwale łączy się z ponad 80% hemoglobiny, co sprawia, że tylko niewielka ilość
hemoglobiny może połączyć się z tlenem. Ilość ta jest jednak niewystarczająca dla ludzkiego
organizmu. Nadmiar karboksyhemoglobiny powoduje niedotlenienie organizmu, a w najgorszym
przypadku nawet śmierć przez uduszenie.
Wdychanie nawet niewielkiej ilości tlenku węgla może spowodować zatrucie, silny ból głowy, wymioty, zapadnięcie w śpiączkę a nawet zgon.
